آخـریــن مطالب «پیوند»
آیا پیوند «میتوکندری» می‌تواند ما را جوان کند و جان انسان‌ها را نجات دهد؟
هر کدام از سلول‌های بدن انسان مانند یک شهر بزرگ است و خودش از اجزای مختلفی تشکیل شده. یکی از مهم‌ترین اجزای سلول، بخشی است که «میتوکندری» نام دارد. احتمالا با آن آشنا هستید. اما بد نیست نقش آن را یک بار مرور کنیم: وظیفه اصلی میتوکندری تولید انرژی در سلول‌های بدن است و در واقع ژنراتور‌های کوچکی هستند که داخل سلول‌ها قرار دارند.
اکنون تحقیقات اولیه نشان داده پیوند میتوکندری به سلول‌هایی که به خاطر سکته در قلب و مغز دچار آسیب شده‌اند، می‌تواند تاثیر شگفت‌انگیزی روی بهبود آنها داشته باشد و جان انسان‌ها را نجات دهد.
یک تحقیق جالب دیگر هم در سال ۲۰۱۸ در مورد تاثیر میتوکندری بر فرایند پیری انجام شده: محققان با دستکاری ژنتیکی چند موش، باعث شدند تعداد میتوکندری‌های آنها کمتر از حد معمول باشد.
خیلی زود نشانه‌های پیری زودرس مانند چروک پوست و ریزش مو در آنها ظاهر شد. جالب است که بعد از فعال‌سازی میتوکندری‌ها در این موش‌ها، علايم جوانی در آنها ظاهر شد. بنابراین افزایش تعداد میتوکندری در سلول‌ها احتمالا فرایند پیری را به تاخیر می‌اندازد و حتی برخی محققان معتقدند که می‌توان به معکوس کردن پیری امیدوار بود!
پیوند میتوکندری چگونه انجام می‌شود؟
احتمالا باخودتان فکر می‌کنید چطور می‌توان میتوکندری را به داخل سلول‌ها رساند؟ خوشبختانه نیاز نیست به تک‌تک سلول‌ها آمپول تزریق کنیم! پژوهشگران متوجه شدند کافی است میتوکندرها را به خون بیمار تزریق کنیم. آنها خودشان مسیر خودشان را پیدا کرده و وارد سلول‌ها می‌شوند.
جالب‌تر اینکه میتوکندری‌های تزریقی را با نوعی رنگ مخصوص علامت‌گذاری کرده‌اند و دیدند که آنها علاوه بر قلب، وارد مغز هم می‌شوند. چند آزمایش انجام شده روی بیماران واقعی نشان داده که پیوند میتوکندری واقعا می‌تواند به بهبود قلب و مغز بعد از سکته کمک کنند.
از کجا میتوکندری بخریم!؟
در حال حاضر محققان میتوکندری‌ها را از بافت‌های بدن خود فرد استخراج می‌کنند. در واقع مثل این است که تعدادی ژنراتور تولید انرژی را از مکان‌های کم مصرف برداریم و به نقاط نیازمند مانند قلب و مغز برسانیم.
اما این احتمال وجود دارد که در آینده بتوان این میتوکندری‌ها را از یک شخص اهدا کننده برداشت کرد و یا حتی آنها را در آزمایشگاه تولید کنیم.
اگر هم به آن قسمت تاثیر میتوکندری‌ها بر جوانی علاقمند شدید، باید بدانید که برخی عوامل و راهکارها روی افزایش تعداد و سلامت میتوکندری‌ها موثر هستند:
۱- داشتن یک مادر خوب! مادر برای فرزندش از جانش مایه می‌گذارد و در عین حال میتوکندری هم به ما می‌دهد. در واقع هنگام لقاح، میتوکندری‌ها از مادر به فرزند می‌رسند و بنابراین داشتن میتوکندری‌های فراوان و سالم، چیزی است که از مادر به ارث می‌رسد.
۲- برخی داروها می‌توانند باعث آسیب به میتوکندری بشوند: داروهایی مانند استامینوفن، آسپرین، بروفن (و دیگر داروهای این خانواده مانند ناپروکسن)، آنتی‌بیوتیک‌ها و ایندومتاسین. بنابراین افرادی که مثل نقل و نبات مسکن و آنتی‌بیوتیک می‌خورند، باید این جنبه‌اش را هم در نظر داشته باشند.
۳- ورزش‌کردن به ویژه ورزش‌های قدرتی و آنهایی که باعث عضله‌سازی می‌شوند، می‌توانند باعث افزایش تعداد میتوکندری‌ها بشوند.
علی‌اصغر هنرمند
