آخـریــن مطالب «دوپامین»
تاثیر فوق‌العاده قرار گرفتن در مقابل نور خورشید در افزایش بهره‌وری، انرژی و ریتم شبانه‌روزی
نخستین کاری که بعد از بیدار شدن از خواب انجام می‌دهید، چیست؟ پاسخ‌تان هر چه باشد برایتان یک پیشنهاد مهم دارم:
بهترین کاری که می‌توانید برای افزایش بهره‌وری، سلامت روان و تنظیم خواب شب بعد انجام دهید، این است که خودتان را برای دقایقی در معرض نور خورشید قرار دهید.
این یکی از ساده‌ترین اما در عین حال موثرترین راهکارهایی است که به افزایش کیفیت زندگی‌مان کمک زیادی می‌کند. به نظر باورنکردنی می‌آید اما مشاهده نور خورشید در ابتدای روز، باعث افزایش ۵۰ درصدی ترشح هورمون کورتیزول، اپی‌نفرین و دوپامین در بدن می‌شود.
نتیجه‌اش افزایش قابل توجه انرژی، تقویت سیستم ایمنی و بهبود موود است. ضمن اینکه با تنظیم ریتم شبانه‌روزی، سبب می‌شود که شب بعد هم کیفیت خواب بالاتری داشته باشید.
اما فرمول چیست و دقیقا چه باید بکنیم؟
اگر هوا آفتابی است، بعد از بیدار شدن به مدت حدود ۵ دقیقه سوی خورشید نگاه کنید (البته نباید مستقیما به خود خورشید نگاه کنید، چون برای چشم مضر است) اما به آسمان و به جهت خورشید نگاه کنید.
اگر هوا نیمه‌ابری است، باید این زمان را به حداقل ۱۰ دقیقه افزایش دهید. در صورت تمام‌ابری یا بارانی بودن هوا باید به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه خودتان را در معرض نور خورشید قرار دهید.
چند نکته:
-
بهتر است این کار را طی یک ساعت ابتدایی بعد از بیدار شدن از خواب انجام بدهید. ترجیحا طی ۱۵ دقیقا ابتدایی بعد از بیدار شدن. مثلا می‌توانید چای یا قهوه‌تان را در مقابل نور خورشید بنوشید.
-
نگاه کردن از پشت پنجره یا شیشه خودرو به اندازه کافی موثر نیست و باید پنجره را باز کنید.
-
در این فرایند هدف اصلی وارد شدن حجم زیادی از نور به چشم است. بنابراین نباید از عینک آفتابی استفاده کنید. اما استفاده از عینک طبی و لنز طبی نه‌تنها مشکلی ندارد، بلکه کمک‌کننده است.
-
بهتر است این کار را پیش از ظهر و در بازه زمانی انجام دهید که خورشید هنوز به صورت مورب به سمت شما می‌تابد.
-
اگر جزو سحرخیزان هستید و مثلا ۴ صبح بیدار می‌شوید، بعد از بیدار شدن، محیط را تا جای ممکن با کمک لامپ روشن کنید و بعد از طلوع خورشید هم خودتان را در معرض نور خورشید قرار دهید. توجه کنید که هیچ منبع نور مصنوعی آنقدر قوی نیست که مکانیسم ترشح کورتیزول را فعال کند.
دکتر علی اصغر هنرمند
اطلاعات بیشتر:
تاثیر باکتری‌های دستگاه گوارش روی انگیزه برای ورزش!
چرا بعضی افراد انگیزه زیادی برای ورزش دارند، اما برخی دیگر حس و حالش را ندارند؟ در پاسخ دلایل متعددی می‌توان برایش ذکر کرد، اما یکی از عجیب‌ترین آنها باکتری‌های روده‌مان است! بله، نتایج یک پژوهش جدید نشان داده میکروب‌های روده ما روی میزان انگیزه‌مان تاثیر دارند…
محققان در پژوهشی روی موش‌ها متوجه شدند که تفاوت ژنتیکی، تاثیر چندانی روی میزان فعالیت‌بدنی آنها ندارد. اما برخی موش‌ها نسبت به دیگران جنب و جوش بیشتری دارند که دلیل عمده آن، تفاوت در باکتری‌های دستگاه گوارش آنها است.
در این پژوهش، جمعیت و تنوع باکتری‌های دستگاه گوارش موش‌ها با کمک آنتی‌بیوتیک کاهش داده شد و مشخص شد با این کار میزان تاثیر دوپامین رو مغز بعد از فعالیت بدنی کاهش قابل توجهی پیدا می‌کند.
دوپامین یک انتقال‌دهنده عصبی است که عملکرد‌های بسیار متنوعی در بدن موجودات زنده دارد و یکی از اثرات آن حس خوبی است که بعد از ورزش پیدا می‌کنیم. کاهش تاثیر گیرنده‌های دوپامینی سبب می‌شود که انگیزه کافی برای تکرار ورزش نداشته باشیم.
در دستگاه گوارش ما تریلیون‌ها باکتری زندگی می‌کنند (بله تعداد باکتری‌هایی که در بدن ما زندگی می‌کنند از تعداد سلول‌های بدن خودمان هم بیشتر است!) و نوع و تعداد آنها تحث تاثیر سبک زندگی و غذاهایی است که مصرف می‌کنیم.
در این تحقیق چند گونه از باکتری‌ها شناسایی شده که در این رابطه نقش موثری ایفا می‌کنند. اما به عنوان یک قاعده کلی، خوب است بدانید که داشتن تنوع غذایی، مصرف سبزیجات، میوه‌ها و همینطور پروبیوتیک‌ها به افزایش جمعیت باکتری‌های مفید دستگاه گوارش‌مان کمک می‌کند.
پژوهشگران می‌گویند اگر نتیجه این تحقیق روی انسان‌ها هم تایید شود، یکی از دلایل اصلی این پرسش مشخص می‌شود که چرا بسیاری از افراد به اندازه کافی فعالیت بدنی ندارند: آنها کمبود وقت، خستگی و نبود انگیزه را بهانه می‌کنند اما احتمالا دلیل آن باکتری‌های دستگاه گوارش‌شان است!
در مورد تاثیر باکتری‌های مقیم بدن انسان روی ابعاد مختلف سلامت، پژوهش‌های بسیار زیادی انجام شده و اهمیت آن روز به روز بیشتر برایمان روشن می‌شود.
دکتر علی‌اصغر هنرمند
این پژوهش در نشریه نیچر منتشر شده
اطلاعات بیشتر:
شبکه‌های اجتماعی چگونه مغز ما را هک می‌کنند؟
دوپامین یکی از هورمون‌هایی است که باعث احساس رضایت و لذت می‌شود و احتمالا می‌دانید یکی از راهکارهای شبکه‌های اجتماعی برای نگه‌داشتن کاربران در سرویس‌هایشان، هک کردن «چرخه واکنش دوپامین» در مغز ما است. (بله مغز ما هم هک می‌شود آن هم به راحتی!).
این هورمون وقتی در مغز آزاد می‌شود که در انتظار جایزه هستیم و به ما یک حس رضایت القا می‌کند. البته شرایط متعدد دیگری مانند غذا خوردن، ورزش، رابطه جنسی، مصرف مواد مخدر و… هم باعث ترشح این هورمون می‌شوند.
اینجا می‌خواهیم با چرخه تقویت انگیزه دوپامینی آشنا شویم. فرمول آن ساده است: ما در شبکه‌های اجتماعی یک پست منتشر می‌کنیم > به انتظار واکنش دیگران می‌نشینیم > دریافت واکنش (مانند لایک و کامنت) باعث ترشح دوپامین در مغز ما می‌شود و این رفتار در ما تقویت می‌شود.
بخش جالب ماجرا اینجاست که فاکتور «سورپرایز» هم در این سیستم نقش مهمی ایفا می‌کند. در واقع اگر ما همیشه واکنش یکسانی دریافت می‌کردیم در این چرخه گرفتار نمی‌شدیم اما لایک، کامنت و… برای هر پست متفاوت است و برای ما قابل پیش‌بینی نیست. چیزی شبیه به خرید بلیط بخت‌آزمایی که منجر به ایجاد هیجان می‌شود.
این داستان باعث می‌شود ما روزانه بارها و بارها به ساقی‌مان (شبکه‌های اجتماعی) جهت تامین دوپامین مراجعه کنیم. به تدریج مغز ما دچار تغییراتی می‌شود و برخی قابلیت‌هایمان مانند تمرکز و بهره‌وری افت قابل توجهی پیدا می‌کند. مثلا آخرین باری که توانسته‌اید یک کتاب ۳۰۰ صفحه‌ای را مطالعه کنید کی بوده است؟
اما آیا باید از شبکه‌های اجتماعی فرار کنیم؟ پاسخ منفی است. در آنها انبوهی از اطلاعات مفید و کاربردی نیز وجود دارد. اما نکته اینجاست که با دانستن این نکات می‌توانیم در مقابل عوارض جانبی آنها راهکارهایی اتخاذ کنیم.
یکی موثرترین آنها این است که استفاده از شبکه‌های اجتماعی را به ساعات مشخصی از روز محدود کنیم. خبر خوب هم اینجاست که تاثیرات ناشی از این ابزارها برگشت‌پذیر است و اگر استفاده از آنها را محدود کنیم، مغز ما به تدریج به حالت عادی برمی‌گردد.
دکتر علی‌اصغر هنرمند
منابع:
