این تصویر یک گلبول قرمز خون است که وظیفه اصلی رساندن اکسیژن به بافتهای بدن را ایفا میکند. اما این یک گلبول عادی نیست! چون در آزمایشگاه تولید شده و اکنون بعد از چندین دهه تحقیق، آزمایش انسانی محدود آن آغاز شده است.
اما چرا این خبر مهم است؟
برخی بیماریها و حوادث سبب میشود که نیاز به دریافت خون داشته باشیم، اما محدودیتهای مهمی وجود دارد:
- وجود گروههای خونی متعدد
- نیاز به اهداکننده
- انتقال برخی بیماریها از طریق خون
و اصلا سازمانهایی مانند «انتقال خون» به خاطر مقابله با همین چالشها تاسیس شدهاند
اکنون پیشرفت تولید گلبول قرمز مصنوعی به جایی رسیده که آزمایش آن برای نخستین بار روی دو نفر آغاز شده و اگر موفقیتآمیز باشد روی افراد بیشتری امتحان خواهد شد.
محققان به گلبولهای تولیدی با مواد رادیواکتیو برچسب زدهاند و آنها را در بدن دریافتکنندگان زیر نظر دارند!
البته برای تولید این خون نیز همچنان به اهدا کننده نیاز است. اما نکته اینجاست که از حدود نیم میلیون سلول بنیادی موجود در حدود نیم لیتر خون، بیشتر از ۵۰ میلیارد گلبول قرمز تولید میکنند. فرایندی که حدود سه هفته طول میکشد.
گلبولهای قرمز مصنوعی عمر بیشتری هم دارند. طول عمر گلبول قرمز ۱۲۰ روز است. در یک انتقال خون استاندارد، مجموعهای از گلبولهای پیر و جوان انتقال پیدا میکنند که در نتیجه میانگین کارایی را پایین میآورد اما گلبولهای تولیدی همگی جوان هستند و انتظار میرود ۱۲۰ روز دوام بیاورند.
هرچند هنوز زمان نسبتا زیادی تا اتمام تحقیقات و تکامل این فناوری باقی مانده. اما اگر تولید خون در آزمایشگاه به نتیجه برسد، بسیاری از محدودیتهای فعلی انتقال خون برطرف خواهد شد.
دکتر علی اصغر هنرمند